Çocuğun okul olgunluğuna erişmesini sağlamak ve ilkokula geçişi kolaylaştırmak için ailelerin yapabileceği çeşitli şeyler bulunmaktadır. Bunlar pat diye okula başlamadan önceki hafta yapılmamalı en azından 4-5 aylık bir süreye yayılarak ve kademe kademe arttırılarak yapılmalıdır. Ailelerin evde yapabileceklerine geçmeden önce aileler bazı konuların farkında olmalıdırlar.
- Her çocuk farklıdır ve bir çocukta çok işe yarayan bir şey öteki çocukta tam tersi bir etki yapabilir. Dolayısıyla her çocuğun ilkokula uyum süreci farklı olacaktır. Kimi çocuk bir günde alışır kimisi bir haftada. Aşağıdaki tavsiyeler bu sürecin siz ve çocuğunuz için daha kolay geçmesini sağlamak içindir.
- Okula başladığında her şey (ortam, öğretmen ve arkadaşlar) çocuk için yeni olduğundan bu onu korkutabilir. Çocuğunuza bu korkusunun yersiz olduğunu söylemeyiniz. Tam tersine onun bu korkusunu duyduğunuzu ve anladığınızı hissettirin.
İlkokula başlamadan önce evde bu süreci kolaylaştırmak için çocuklar nasıl desteklenebilir?
- İlkokulda çocuğun öz bakımını kendisinin yapabilmesi beklenmektedir.
o Yani kendi başına tuvaletini yapabilmeli, ellerini yıkayabilmeli ve üstünü giyinebilmelidir.
o Eğer çocuğunuz bunları kendi başına yapmıyorsa bunları kademe kademe kendi başına yapmaya yönlendirilmelidir.
o İlk olarak bunları yapması normalde uzun sürebilir. Ancak zamanla hızlanacaktır.
- Çocuğun duygusal alanda belli bir olgunluğa ulaşmış olması beklenir.
o Kendi duygularını anlayıp ifade edebilmeli (üzgün olduğunda neden üzgün olduğunu, kızgın olduğunda neden kızgın olduğunu söyleyebilmeli)
o Arkadaşlarının duygularını ve nedenlerini anlayabilmeli (bir arkadaşı üzgün olduğunda bunu tanımayıp o arkadaşının neden üzgün olduğuna dair tahminde bulunabilmeli)
o Çocuğunuzun bu alanda gelişebilmesi için onunla duygular hakkında konuşabilirsiniz.
o Çocuğunuzun duygusunu tanımlamasında yardımcı olun. Örneğin, bir şeye kızdığı için ağlıyorsa “Şu anda oyuncağınla oynayamadığın için kızgınsın.” Diyerek başlayabilir ve ilerleyen zamanlarda ağladığında veya başka bir şey olduğunda hissettiği duyguyu ve nedenini size onun tanımlamasını isteyebilirsiniz.
o Çocuğunuza mutlu, üzgün veya kızgın hissettiğinizde bunu ona nedeniyle birlikte söyleyin. Örneğin; “Mutluyum çünkü az önce çok güzel bir yemek yedik.” “Üzgünüm çünkü arkadaşım bana kötü bir haber verdi.”
- Çocuğun ilkokula başlarken sosyal alanda belli bir olgunluğa ulaşmış olması beklenir.
o Çocuğun sınıfta uyması gereken belli kurallar vardır. Buna alışmasını kolaylaştırmak için evde bazı kurallar konulabilir. Ancak bu kurallar önce sadece bir kural ile başlamalı ve zamanla arttırılmalıdır. Beş taneden daha fazla kural konulmamalıdır.
o Kurala uymadığında çocuğu azarlamak ve ceza vermek yerine öncelikle kural hatırlatılmalıdır.
o İlkokulda çocuğun sorumluluk alması ve bunu yerine getirmesi beklenir. Bu yüzden çocuklarınıza küçük sorumluluklar verebilirsiniz. Örneğin, yemek masasına tuz ve karabiberi götürmek, ekmeği götürmek onların sorumluluğu olabilir. Çocuğun gelişimine göre bu sorumluluklar arttırılabilir. Zamanla göreceksiniz ki çocuklar bu tarz küçük sorumluluklarının olmasını severler ancak bu onlara bir görevmişçesine yansıtılmamalıdır.
- İlkokulda çocuğun 40 dakika boyunca sırasında oturması beklenir.
o Evde 10 dakika ile başlayarak ve ayda 5 dakika arttırarak 40 dakika boyunca belli bir alanda belli bir şeye odaklanma egzersizleri yapılabilir.
o Bu egzersizler yapılırken çocuk masa başında oturmak zorunda değil. Farklı bir yer de seçilebilir ancak süre bitene kadar orada durmalıdır.
o Ayrıca yapacağı şey okul ile bağlantılı olmak sorunda değil. O süre zarfında oyunda oynayabilir ancak bu oyun belirli bir oyun veya oyuncak olmalıdır.
- İlkokulda çocuğun belirli bir psikomotor gelişime ulaşmış olması beklenir.
o Yani makas ve kalem tutup kullanabilmeli, çizgileri birleştirmeli ve kopya edebilmeli, dengesini kaybetmeden yürüyebilmeli, koşabilmelidir.
o Bununla alakalı evde yapılabilecek egzersizler bir sonraki sayfada yer almaktadır.
- İlkokulda çocuğun belirli bir bilişsel gelişime ulaşmış olması beklenir.
o Rakamları, renkleri ve şekilleri bilmeli, neden sonuç ilişkisi kurabilmeli, gözlem yapabilmelidir.
o Bununla alakalı evde yapılabilecek egzersizler bir sonraki sayfada yer almaktadır.
Bu yazının hazırlanmasında School readiness: A conceptual framework. NY: UNICEF ve MEB'in kaynaklarından yararlanılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder